Konferencja „Wojna i morze – od średniowiecza po współczesność”
Była to już szósta taka konferencja Muzeum Marynarki Wojennej, ale pierwsza zorganizowana wspólnie z Uniwersytetem Morskim w Gdyni. Otworzyli ją dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej Tomasz Miegoń i JM Rektor UMG prof. dr hab. inż. kpt. ż.w. Adam Weintrit. Wykład inauguracyjny Rektora, pasjonata historii nawigacji, noszący tytuł „Mapa, wojna i morze”, traktował o rozwoju kartografii od czasów starożytnych, poznawaniu i podbijaniu świata dzięki coraz dokładniejszym mapom.
Pierwsze trzy panele odbyły się w auli MMW, kolejne cztery – następnego dnia w auli Wydziału Nawigacyjnego UMG. Wzięło w nich udział 24 panelistów: pracowników naukowych i pasjonatów historii z uniwersytetów i ośrodków naukowych i muzealnych z całego kraju, a także z Narodowego Uniwersytetu Obrony Ukrainy w Kijowie. Tematów było wiele, ale każdy prelegent miał na swoje wystąpienie 15 minut – rygorystycznie pilnowanych przez prowadzących. Trudno uznać, który temat był najciekawszy, bo nawet te z początku na pozór mało interesujące okazywały się fascynujące. Bardzo więc dobrze, że część wykładów zostanie opublikowana w „Biuletynie Historycznym” wydawanym przez Muzeum Marynarki Wojennej.
W panelu I „Od średniowiecza po epokę pary” dr hab. Andrzej Niewiński, prof. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, mówił o średniowiecznym kodeksie prawnym morskich działań wojennych; dr hab. inż. Jakub Basista, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, dzielił się wątpliwościami, czy Richard Hakluyt rzeczywiście był twórcą idei angielskiego imperium morskiego; dr Hanna Pastorek z Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej mówiła o etosie dowódcy w marynarce wojennej XVII wieku na przykładzie Niderlandów; prof. dr hab. Krzysztof Kubiak z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach – o szwedzkiej broni minowej od 1885 roku.
W panelu II „Interbellum” dr hab. Adam Ostanek, prof. Wojskowej Akademii Technicznej, mówił o Lidze Morskiej i Kolonialnej na Wileńszczyźnie od 1924 do 1939 roku; a kmdr prof. Oleksij Serhijowycz Czirikałow z Narodowego Uniwersytetu Obrony Ukrainy w Kijowie – o historii Flotylli Pińskiej od jej polskich początków do ukraińskiej kontynuacji.
Panel III nosił tytuł „Na wojennych wodach”. Dr Anna Żeglińska z Uniwersytetu Gdańskiego mówiła o stratach registratur polskich przedwojennych instytucji; prof. dr hab. Bogdan Chrzanowski – o wywiadzie morskim w okupowanej Gdyni, przewodniczący Stowarzyszenia Polonii Islandzkiej Witold Bogdański opowiadał o trwających wiele lat poszukiwaniach wraku s/s „Wigry”, który zatonął w 1942 roku u wybrzeży Islandii.
Panel IV „U wybrzeży Normandii” dotyczył największej operacji desantowej II wojny światowej: prof. dr hab. Roman Kochnowski z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie mówił o Kriegsmarine wobec alianckiej inwazji w Normandii, Aleksander Gosk z MMG o burzliwych dziejach starego parowca ORP „Wilia”, przemianowanego na s/s „Modlin”, Małgorzata Sokołowska z UMG o mało znanym udziale Polskiej Marynarki Handlowej w tej inwazji.
Panel IV „Gdy umilkły działa” rozpoczął prof. dr hab. inż. Antoni F. Komorowski wykładem o historii znikających torpedowni; dr hab. Andrzej Pawlak, prof. Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi, opowiadał o obecności Marynarki Wojennej w Kołobrzegu w latach 1946-2006, a dr hab. Robert Rybak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – o Marynarce Wojennej lat 1970-1990 i badaniach na rzecz sztuki operacyjnej.
W panelu VI „O morskiej sztuce operacyjnej” Oskar Myszor z MMG mówił o losach średnich okrętów desantowych pod obcymi banderami, dr Wojciech Mazurek ze Stowarzyszenia Żołnierzy i Sympatyków „Niebieskich Beretów” – o planach morskich operacji desantowych w cieśninach bałtyckich w roku 1975, a Wiktor Stypczyński z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – o ocenach możliwości 7. Dywizji Desantowej.
Ostatni VII panel rozpoczął dyrektor MMG Tomasz Miegoń, opowiadając o przygotowywaniach dawnego ORP „Sokoła” do – oczekiwanej przez wielu – nowej roli jako muzealnego eksponatu; kmdr dr hab. Dariusz Bugajski, prof. Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni, podniósł niezwykle ciekawy temat sytuacji prawnej wraków polskich okrętów jako grobów wojennych, podkreślając désintéressement polskich władz w sprawie prawnych uregulowań; a kmdr ppor. dr inż. Wojciech Zygmunt Kaleta z Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej – mówił o działalności operacyjnej lotnictwa morskiego.
Partnerem konferencji było Archiwum Wojskowe w Gdyni, patronat honorowy sprawowało Polskie Towarzystwo Historyczne, a patronatami naukowymi konferencję objęły: Uniwersytet Gdański, Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu oraz Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni. Medialne wsparcie zapewniły: TVP Historia, TVP3 Gdańsk, Radio Gdańsk, „Polska Zbrojna”, Zawsze Pomorze, „Dziennik Bałtycki”, trójmiasto.pl.
Kolejna wspólna konferencja odbędzie się za rok.
Małgorzata Sokołowska
